انواع کانبان
• کانبان تولید جهت
– اطلاع واحد تولید از درخواست تولید
– تولید در صورت وجود کارت
– کاهش فضای مورد نیاز جهت انبارش
– به حداقل رساندن اتلاف ها
• کانبان حمل و نقل جهت (برداشت)
– آگاه سازی تامین کننده از نیاز تولید کننده
– کاهش فضای انبارش جهت مواد اولیه
– آگاهی از زمان حمل توسط تامین کننده
– کمک به ایجاد جریان یکنواخت مواد
کانبان الکترونیکی
اجرای کانبان سازمان تولید را انعطاف پذیرتر، انبارش کالا در انبارها را کمتر و اندازه انباشته را به شدت کاهش می دهد. ولی اجرای دستی آن توام با مشکلاتی است که در پاره ای موارد از کارآیی کلی سیستم خواهد کاست. از جمله این مشکلات می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
• ردیابی گردش کارت بین ایستگاه های کاری.
• ردیابی کالا در مسیر تولید.
• گم شدن کارت ها.
• حجم بالای کار دستی به هنگام تغییر تعداد کارتها جهت یک محصول یا ماده با توجه به تغییر درخواست مشتری، تغییر سیاستهای تامین کالا، تغییر ظروف انبارش و جابجایی کالا و ... .
• سوابق گردش و تغییرات کارت ها و ظرفیت های انتساب داده شده به آنها.
• کنترل تعداد کارتهای آزاد در مراکز کاری.
• کنترل تعداد کارتهای موجود در انبارها.
• مدیریت تقدم ورود و خروج در اقلام موجود در انبارها.
• عدم توانایی سیستم در خصوص مدیریت اقلام ناقص.
• کاهش داده های تحت کنترل بصورت دستی، افزایش انعطاف پذیری در سیستم (تعداد کارتها و یا ظرفیت انتقال مرتبط با هر مرکز کاری در صورت تغییر پیش فرض ها)، فراهم کردن بستر انتقال اطلاعات بین مراکز بصورت الکترونیکی، فراهم کردن امکان ردیابی الکترونیکی محصول، امکان اجرای سیستمهای مدیریت تقدم ورود و خروج، دستیابی به اطلاعات بهنگام ورود و خروج، ایجاد بستر مناسب جهت سیستمهای مکانیزه کنترل مصرف مبتنی بر کانبان و مدیریت لجستیک مواد اولیه در مراکز کاری و ... طراحی و پیاده سازی گردیده است
از مزایای اجرای مکانیزه سیستم مدیریت کانبان (کانبان الکترونیکی) در سازمان می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
• افزایش انعطاف پذیری سیستم در مقابله با مواردی از قبیل تغیر حجم درخواست مشتری، تغییر سیاستهای تامین و یا تغییر شرایط تولید مثل افزایش سرعت تولید یا تغییر ظروف انبارش
• امکان کنترل بهنگام موجودی کالا در تمامی مراکز انبارش اعم از مواد اولیه، نیم ساخته و محصول نهایی.
• امکان ردیابی مکانیزه کالا در مسیر تولید تا مواد اولیه.
• کنترل کارتهایی که در سیستم وضعیت مبهمی دارند. بعنوان مثال پیگیری وضعیت یک کارت مفقودی و تعیین تاریخ و زمان آخرین بارگردش، مرکز کار تحویل گیرنده و ... .
• اجرای مکانیزه سیستمهای FIFO و LIFO همزمان با اجرای کانبان و بدون نیاز به انجام کنترل ها و یا ثبت اطلاعات اضافی.
• ایجاد بستر مناسب جهت اجرای سیستمهای مکانیزه دیگر مانند کنترل مصرف مبتنی بر کانبان و مدیریت لجستیک.
بکارگیری تکنولوژی RFID گامی موثر در تکامل کانبان الکترونیکی
ظهور فناوری های نوین همواره زمینه های انقلابی را در تجدید ساختار سیستم های جاری به دنبال داشته و بکار گیری آن ارزش افزوده این مدل ها را پیش از پیش بهبود بخشیده است در این راستا قطعا" تغییرات اساسی ناشی از ظهور و رشد فناوری اطلاعات بر هیچکس پوشیده نیست. در سال های اخیر همزمان با معرفی و رشد گسترده فناوری RFID (شناسایی به کمک امواج رادیویی)زمینه لازم جهت تحول مجدد طیف گسترده ای از سیستم ها فراهم گردید. این تکنولوژی که از آن بعنوان انقلابی جدید در عرصه فناوری یاد شده کاربردهای بیشماری را امکان پذیر نموده است و با استفاده از آن می توان خصوصا" در حذف اتلاف های متعدد در بخش نیروی انسانی گام های موثری برداشت. بر پایه همین تفکرات استفاده از این تکنولوژی در بهبود مدل الکترونیکی کانبان پیشنهاد و سعی شد تا مدل اجرایی آن که در ابتدا مبتنی بر تکنولوژی بارکد بنا نهاده شده بود جهت بهره گیری از مزایای این فناوری جدید، بهبود یابد.
RFID بجای بارکد
بکارگیری بارکد در صنایع مختلف قدمت طولانی داشته و استانداردهای متعددی در خصوص تولید و استفاده آن تکامل یافته است. استفاده از این تکنولوژی کم هزینه بوده و متخصصان کار آمد بعلاوه تنوع ابزارهای کمکی شامل تجهیزات چاپ و خواندن بارکد و نرم افزارها و الگوریتم های مختلف، جذابیت استفاده از آن را زیاد می کند. اما در این تکنولوژی محدودیت هایی نیز وجود دارد که آز آن جمله می توان به نیاز داشتن دید مستقیم و فاصله مناسب در هنگام خواندن اطلاعات، ایجاد صف در هنگام خواندن اطلاعات و عدم توانایی یا پیچیدگی افزودن اطلاعات در مسیر حرکت به برچسب نصب شده، اشاره کرد. لذا با افزایش درخواست برای سرعت بیشتر این تکنولوژی دچار ضعف در پاسخ دهی مناسب شده و متخصصان را در طراحی تکنولوژی های جایگزین ترغیب نمود.RFID علاوه بر امتیازات بیشمار جهت تمامی این مشکلات راه حل های بلقوه ای را پیشنهاد می کند و می توان با استفاده از محصولات مختلف آن در بخش های مختلف نیازهای مختلف را پوشش داد بعنوان مثال عدم نیاز به دید مستقیم در خواندن اطلاعات که با توجه به انتخاب نوع برچسب و قدرت امواج رادیویی کاملا" انعطاف پذیر می باشد و یا با بکارگیری برچسب های هوشمند اطلاعات مختلفی را در مسیر حرکت کالا ثبت و در مواقع مختلف مورد استفاده قرا داد.
اجزاء مختلف یک سیستم RFID
اجزاء پایه در این تکنولوژی شامل برچسب (Tag) و فرستنده/ گیرنده رادیویی (Reader) می باشد.لازم بذکر است که با توجه به نوع فرکانس همچنین تامین انرژی برچسب جهت ارسال پاسخ نیز دسته بندی های دیگری موجود می باشد این دسته بندی شامل برچسب های نوع فعال (Active) که انرژی مورد نیاز خود را جهت ارسال اطلاعات از باطری تامین نموده و به همین علت هم دارای خصوصیات عملکردی بالاتری از جمله برد بیشتر، امکان خواندن و نوشتن اطلاعات درحافظه با حجم بالاتر و به دفعات و ... می باشند و برچسب های نوع غیر فعال (Passive) که این انرژی را از امواج رادیویی ارسال شده توسط دستگاه برچسب خوان تامین می کنند و دارای خصوصیات عمکردی پائینتری از جمله برد کمتر، حافظه عملیاتی کمتر، محدودیت در تعداد دفعات نوشتن و... می باشند. البته ذکر این نکته ضروری است که برچسب های نوع دوم هزینه عملیاتی بسیار کمتری را در مقایسه با برچسب های نوع اول، داشته و کار با آن ها ساده تر می باشد.